maksillofasiyal travma mikro X plakası

Ağız ve çene yaralanmaları genellikle iş kazaları, spor yaralanmaları, trafik kazaları ve günlük yaşamda meydana gelen kazalar sonucu oluşur. Çene kemiğinin kan dolaşımı zengindir, beyin ve boyunla bağlantılıdır ve solunum ve sindirim yollarının başlangıcıdır. Çene kemiğinde daha fazla kemik ve boşluk sinüsleri bulunur. Çene kemiğine bağlı dişler bulunur ve dil ağızda bulunur. Yüzde yüz kasları ve yüz sinirleri bulunur; temporomandibular eklem ve tükürük bezleri; ifade, konuşma, çiğneme, yutma ve nefes alma işlevlerini yerine getirirler.

Maksillofasiyal kırıkların redüksiyon sonrası fiksasyonu tedavide önemli bir basamaktır. Sık kullanılan fiksasyon yöntemleri arasında tek çene ark splint fiksasyonu, çeneler arası fiksasyon, çeneler arası ligasyon fiksasyonu, miniplak veya mikroplak fiksasyonu, kranial ve çene fiksasyonu, diğer yöntemler arasında ise perimaksiller fiksasyon ve kompresyon plak fiksasyonu yer alır.

1. Tek çene diş arkının splint ile tespit yöntemi: Diş arkının şekline göre 2 mm çapında alüminyum tel veya kancalı bitmiş ürün diş ark splint'i kullanılır ve ardından diş boşluğundan ince metal bağlama teli geçirilerek splint kırık hattının her iki tarafındaki dişlerin bir kısmına veya tamamına bağlanarak kırık segmenti sabitlenir. Bu yöntem, maksillokin orta hat çizgisel kırığı ve lokalize alveolar kırık gibi belirgin yer değiştirmesi olmayan kırıklar için uygundur.

2. Çeneler arası fiksasyon: Yaygın yöntem, üst ve alt dişlere kancalı bir diş arkı ateli yerleştirmek ve ardından çeneler arası fiksasyon için küçük bir lastik bant kullanmaktır, böylece çene normal oklüzal ilişki pozisyonunda kalır. Bu yöntem güvenilirdir, çeşitli alt çene kırıkları için uygundur, avantajı çenenin iyi bir pozisyonda iyileşebilmesi, fonksiyonun iyileşmesine yardımcı olmasıdır, dezavantajı ise yaralının yemek yemek için ağzını açamamasıdır, ayrıca ağız hijyenini korumak kolay değildir, hemşireliği güçlendirmelidir.

3. İnterosseöz ligasyon ve fiksasyon: Cerrahi açık redüksiyonda, kırığın iki kırık ucu delinip bağlanarak paslanmaz çelik tel ile sabitlenebilir. Bu da güvenilir bir sabitleme yöntemidir. Çocuklarda çene kemiği kırıkları ve dişsiz çene kırıkları da bu yöntemle sabitlenebilir.

4. Küçük plak veya mikro plak fiksasyonu: Manuel açık redüksiyon esasına göre, uygun uzunluk ve şekildeki küçük plak veya mikro plak, kırığın iki kırık ucunun kemik yüzeyine yerleştirilir ve özel bir vida kemik korteksine nüfuz ederek plağı sabitler, böylece kırığın fiksasyonu amacına ulaşılır. Küçük plaklar genellikle mandibula için, mikro plaklar ise maksilla için kullanılır.

5. Kranial ve maksillofasiyal fiksasyon yöntemi: Üst çene transvers kırıklarında, fiksasyon için sadece alt çeneye güvenilemez, fiksasyon için kafatası da kullanılabilir, aksi takdirde orta yüz uzamış deformasyona eğilimlidir. Fiksasyon yöntemi, önce üst çene dişlerine ark splintinin yerleştirilmesi, ardından ark splintinin bir ucunun paslanmaz çelik tel ile arka diş bölgesine bağlanması, ark splintinin diğer ucunun ağız boşluğundan zigomatik-yanak yumuşak dokusundan geçirilmesi ve alçı başlığın desteğine asılmasıdır. Aynı zamanda, intermaksiller fiksasyon eklenir.

Çene kırığı fiksasyon süresi hastanın yaralanmasına, yaşına ve genel durumuna göre belirlenebilir. Genellikle maksilla için 3-4 hafta, mandibula için 4-8 haftadır. Çeneler arası fiksasyon süresini kısaltmak için dinamik ve statik yöntem kullanılabilir. Yöntem, 2-3 haftalık immobilizasyondan sonra beslenme sırasında kauçuk halkanın çıkarılması ve uygun harekete izin verilmesidir. Güçlü iç fiksasyon için küçük plak veya mikro plak kullanımından sonra, kırık iyileşmesini desteklemek için önceden uygun şekilde fonksiyonel eğitim yapılabilir.